Is het tijd om te stoppen met dat positieve denken?

Door Annemarie Vast 

Soms heb je zo’n dag waarop alles lijkt tegen te zitten. Je wekker gaat niet af, het plan waar je op hebt lopen zwoegen blijkt niet goed opgeslagen en tot overmaat van ramp ben je een belangrijke afspraak vergeten voor te bereiden. Misschien heb je wel eens gehoord van the law of attraction. Deze ‘wet’ schrijft voor dat positieve of negatieve gedachtes zorgen voor positieve of negatieve gebeurtenissen in je leven. Dit gaat natuurlijk wel ver, de gedachte dat je zelf in de hand hebt wat er gebeurt in je leven. Maar de basis hiervan, namelijk dat het goed is om je te richten op het positieve, in plaats van het negatieve is een veelgehoord advies. Maar is dat wel zo’n goed advies?

Laten we beginnen met dat dit advies natuurlijk niet uit de lucht gegrepen is. Onderzoek laat namelijk zien dat mensen die bewust tijd besteden aan positief denken ook daadwerkelijk meer geluk en welzijn ervaren. Het is dus geen slecht advies om af en toe je aandacht te vestigen op dat wat wél goed gaat. We plaatsen hier wel gelijk een disclaimer bij, want het positieve effect zul je pas merken wanneer je met regelmaat bewust tijd besteedt aan dit soort positieve activiteiten.

Hoe moet ik dit dan voor me zien in de praktijk? De vorm, frequentie en duur kan verschillen. Je kunt denken aan wekelijks een moment prikken om met je collega’s stil te staan bij de successen die jullie hebben behaald. Of dagelijks voor jezelf noteren waar je dankbaar voor bent die dag. Ook af en toe een yoga- of meditatiesessie bijwonen valt onder het rijtje van positieve activiteiten die bijdragen aan je levensgeluk. Nu kan ik me voorstellen dat je nog niet gelijk voor je ziet hoe je je collega’s hierin meekrijgt. Gaan we aan dit soort zweverig gedoe onze tijd besteden? Wat voor zin heeft dit?

Je collega’s zouden niet de eersten zijn die hun twijfels hebben bij het nut van dit soort activiteiten. De onderzoeksdeelnemers (veelal studenten) die dit soort opdrachten meekregen, reageerden vaak cynisch. Ook zij hadden hun twijfels over het effect. Maar wat blijkt? Degenen die van tevoren cynisch waren, raakten overtuigd. Simpelweg omdat ze zelf het positieve effect ervaarden. Het kan dus wat doorzettingsvermogen vragen, maar wanneer je volhoudt merk je vanzelf verschil.

De theorie en het beschikbare onderzoek suggereren overigens wel dat het de grootste kans van slagen heeft als mensen zelf kunnen bepalen wat ze willen doen. Sterker nog, als mensen zelf mogen kiezen, besteden ze doorgaans méér tijd aan verschillende soorten positieve activiteiten. Deze variatie zorgt op zijn beurt weer voor een sterkere positieve impuls dan wanneer je steeds hetzelfde doet. Wil je binnen je team of organisatie meer positiviteit brengen, zijn dit dus belangrijke richtlijnen om in je achterhoofd te houden.

Positief denken is niet het antwoord op alles
Positief denken stimuleren onder je collega’s kan geen kwaad. Toch? Op basis van bovenstaande zou dat je conclusie kunnen zijn. Maar hoewel de leer van de positieve psychologie erg populair is momenteel, is positief denken zeker niet het antwoord op alles. Deze meta-analyse naar het effect van dankbaarheidsinterventies pleit ervoor dat we ons enthousiasme temperen en kritisch blijven kijken naar wat positieve activiteiten opleveren. Sterker nog, er zijn situaties waarin het beter is om ruimte te bieden aan je negatieve gedachten of emoties.

Een concreet voorbeeld kunnen we halen uit het onderzoek naar (haalbare) doelen stellen. In de wetenschappelijk onderbouwde WOOP-methode wordt een stappenplan uitgestippeld waarin je bij het opstellen van je actieplan juist aangemoedigd wordt om na te denken over wat er mis kan gaan. Wat zijn mogelijke obstakels? Welke belemmeringen zie je? Wat kun je doen als het lastig wordt? Je bedenkt dus niet alleen wat je Wens is. Of hoe het eruitziet als je je doel hebt bereikt (Outcome). Je zorgt er ook voor dat je voor de Obstakels op de weg al een Plan hebt liggen.  

In de topsport wordt dezelfde visualisatiemethode veel toegepast. Een goed voorbeeld is de zwemmer Michael Phelps die tijdens de Olympische Spelen in 2008 blind naar zijn gouden medaille zwom. Hij had van tevoren niet alleen gevisualiseerd hoe hij die medaille zou gaan halen. Nee, hij had ook gevisualiseerd wat er allemaal mis zou kunnen gaan. Dus toen tijdens de race zijn zwembril zich vulde met water en hij niets meer kon zien, had hij een plan om op terug te vallen. Hij wist precies hoeveel slagen hij moest maken tot het einde van het bad. En hij haalde goud!

Kortom, het kan juist goed zijn om de negatieve gedachtes ruimte te geven. Sterker nog, als je je doelen wilt halen, is het een echte aanrader!
Smaakt dit naar meer? In de volgende nieuwsbrief vertellen we je meer over de WOOP-methode en hoe dit je kan helpen bij het halen van je doelen.

Bronnen:
Albina, A. C. (2018). The Law of Attraction: Positive Thinking and Level of Gratitude towards Happiness. CMU Journal of Science, 22(1), 15-22.
Davis, D. E., Choe, E., Meyers, J., Wade, N., Varjas, K., Gifford, A., ... & Worthington Jr, E. L. (2016). Thankful for the little things: A meta-analysis of gratitude interventions. Journal of counseling psychology, 63(1), 20.
Lyubomirsky, S., & Layous, K. (2013). How do simple positive activities increase well-being?. Current directions in psychological science, 22(1), 57-62.
Oettingen, G. (2012). Future thought and behaviour change. European review of social psychology, 23(1), 1-63.

Ontvang je de MCG-nieuwsbrief nog niet en wil je deze voortaan direct in je inbox ontvangen?
 Klik hier om je in te schrijven